کم نیستند زنانی که از روش‌های مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده نمی‌کنند و تا دوره ماهانه‌شان عقب می‌افتد، به پزشک مراجعه می‌کنند تا برایشان آزمایش بارداری بنویسد. برای برخی دیگر از خانم‌ها هم شوق و ذوق بچه‌دار شدن چیز دیگری است و باعث می‌شود حتی منتظر آزمایش پزشکان هم ننشینند و خودشان در منزل سراغ تست‌های خانگی بارداری بروند...

فناوری، کار را راحت کرده و نوارهای تست بارداری در منزل ابداع شده است اما کی، چگونه، در چه شرایطی و از چه نوع آن باید استفاده کرد و از همه مهم‌تر، چه طور باید آن را تفسیر کرد؟ گفتگوی ما را با دکتر اعظم‌السادات موسوی، متخصص زنان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در همین رابطه بخوانید.
سلامت : خانم دکتر! تست تشخیص بارداری در منزل، واقعا ارزش تشخیصی دارد؟
تست تشخیص بارداری در منزل یا بی‌بی چک، وجود یکی از هورمون‌های نشانگر بارداری به نام گونادوتروپین جفتی انسان یا اچ سی‌جی را در ادرار نشان می‌دهد. نام بی‌بی چک نیز مانند بسیاری از نام‌های تجاری دیگر، چون برای اولین بار در بازار موجود بود، روی این تست‌‌ها گذاشته شد. هورمون اچ سی‌جی که توسط سلول‌های جفت تولید می‌شود، ابتدا هنگامی‌ که تخمک بارورشده در رحم جای می‌گیرد (تقریبا شش روز پس از باردار شدن)، در جریان خون وارد می‌شود. سپس میزان این هورمون در طی هفته‌های بعدی در بدن هر دو روز دو برابر می‌شود.
سلامت : چند روز پس از بارداری باید از آن استفاده کرد؟
14 روز پس از بارداری (یعنی تقریبا همان زمانی که انتظار می‌رود دوره ماهانه بعدی شروع شود)، برخی از تست‌‌های بارداری ممکن است بتوانند این هورمون را در ادرار تشخیص داده و نتیجه مثبت برای بارداری را اعلام کنند. اگر یک هفته دیگر پس از زمانی که انتظار داشتید دوره ماهانه بعدی آغاز شود، صبر کنید؛ می‌توانید امید داشته باشید که نتیجه دقیق‌تری از این تست‌‌ها به دست آورید.
سلامت : اگر در اولین روزی که انتظار داشتیم، دوره ماهانه آغاز نشد و از این تست‌‌ها استفاده کردیم، نتیجه تا چه حد دقیق خواهد بود؟
اکثر این تست‌‌ها ادعا می‌کنند که بیش از 99 درصد دقت دارند؛ یعنی به‌طور ضمنی بیان می‌کنند که همین که زمان دوره ماهانه بعدی فرا رسید اما خونریزی دیده نشد، می‌توان از این تست‌‌ها استفاده کرد اما ‌این ادعا چندان هم صحیح نیست. واقعیت این است که میزان هورمون در ادرار در روزهای پس از لقاح، در افراد مختلف، متفاوت است. ممکن است از انواع تست‌‌های موجود در بازار، یک یا تعداد کمی‌از آنها به اندازه کافی دقیق باشد که بتواند در اولین روز از دوره ماهانه بعدی، سطح هورمون اچ.سی.جی را تشخیص داده و نتیجه مثبت بدهد. بیشتر این تست‌‌ها در روز اول از موعد دوره ماهانه بعدی، تنها قادرند 16 درصد از بارداری‌ها را تشخیص دهند.
سلامت : چگونه می‌توانیم تشخیص دهیم که کدام تست‌‌ها بهتر و دقیق‌تر هستند؟
به سادگی نمی‌توان به‌ این سوال پاسخ داد. همه روزه محصولات جدیدی به بازار می‌آیند و تست‌‌های فعلی نیز پیشرفته‌تر می‌شوند. اصولا تست بارداری که ادعا می‌کند می‌تواند میزان 20 میلی واحد از هورمون را در هر سی.سی در ادرار تشخیص دهد، باید دقیق‌تر از تستی باشد که می‌گوید میزان 50 میلی واحد از هورمون را در هر سی سی ادرار تشخیص می‌دهد. متأسفانه باید گفت که نمی‌توان به‌ این اطلاعات چندان اعتماد کرد زیرا انواع مختلفی از هورمون وجود دارد و این اعداد لزوما بیانگر توانایی تشخیص نوعی از هورمون نیست که در اوایل بارداری در ادرار دیده می‌شود.
سلامت : چگونه می‌توان از تست بارداری خانگی استفاده کرد؟
ابتدا تاریخ انقضای محصول را نگاه کنید. خصوصا اگر مدتی از خرید آن گذشته است باید اول مطمئن شوید که هنوز می‌توانید از آن استفاده کنید. اگر محصول را در محل مرطوب یا گرم مانند حمام نگهداری کرده باشید، ممکن است فاسد شده و دیگر امکان استفاده از آن وجود نداشته باشد، پس بهتر است آن را دور بیندازید و یک تست جدید بخرید. هنگامی‌ که می‌خواهید از تست استفاده کنید، دستورالعمل نحوه استفاده از آن را به دقت مطالعه کنید زیرا نحوه استفاده از محصولات مختلف ممکن است متفاوت باشد. در اکثر این تست‌‌ها باید نمونه ادرار خود را در یک ظرف بریزید و سپس نوار کاغذی مخصوص را در آن فرو کنید. ممکن است در برخی دیگر با استفاده از قطره چکانی که در کنار محصول داده شده است، چند قطره از آن را در سوراخی که روی دستگاه تعبیه شده است، بریزید. همچنین نحوه نمایش نتیجه نیز در این تست‌‌ها متفاوت است. برخی از آنها نوارهای باریک صورتی یا آبی رنگ را روی کاغذ تست نمایش می‌دهند اما برخی دیگر ممکن است علامت مثبت یا منفی را روی یک پنجره نمایش دهند.
سلامت : اعتبار تست چه‌قدر است؟
در اکثر این تست‌‌ها، یک نشانگر کنترل وجود دارد که نشان می‌دهد آیا نتیجه تست معتبر است یا نه. اگر این نشانگر تغییر رنگ ندهد، بیانگر آن است که نتیجه تست معتبر نیست. شاید به علت فاسد شدن یا دلایلی از این قبیل باشد و ممکن است نتیجه بارداری به دست آمده از آن واقعا اشتباه باشد. در صورتی که چنین اتفاقی افتاد، می‌توانید با فروشنده کالا تماس گرفته و بخواهید که یک تست جدید برایتان بفرستند. هر چند ممکن است رسیدن این تست جدید مدتی طول بکشد و نتوانید به سرعت از آن استفاده کنید. اکثر تست‌‌ها عنوان می‌کنند که نتیجه تست ظرف 5 دقیقه مشخص می‌شود. هرچند ممکن است برای گرفتن نتیجه مثبت مجبور باشید تا 10 دقیقه نیز صبر کنید.