«اصلاح الگوی مصرف» شعاری است که در طلیعة سال 1388 از جانب مقام معظم رهبری به عنوان شعار سال انتخاب گردیده است. انتخاب این شعار حکایت از آن دارد که به دلایل بسیاری ریشه بسیاری از مصیبتهای کشور در حال حاضر در مصرفگرایی بیحد و حصر اقشاری از جامعه بهویژه مدیران و متمکنین و ثروتمدان جامعه است.
مصرفگرایی نابجا و گرایش به اشرافیت و تجمل عملی است شیطانی و اعتقاد اسلامی ملت و فرهنگ انقلاب اسلامی را همچون موریانه از درون میخورد و نابود میسازد. ملتی که عادت به مصرف زیاد دارد و اهل تولید نیست، ناخواسته جاده صافکن دشمنان کشور خواهد شد. چرا که مصرفگرایی با خود فرهنگی را حمل میکند که این فرهنگ ضد عزت و شرافت و مقاومت و کرامت انسانی است. مصرفگرایی بیحد و حصر انسان را زبون و پست میکند.
غربیها و در رأس آن آمریکا از روحیه رفاهطلبی و اشرافیت که در ایران در حال نضج گرفتن است عمیقاً شادمانند، چون بر ملتی که روحیه مصرفگرایی دارد به آسانی میتوان تسلط یافت. تحریمها ملتهای مصرفگرا را میترساند نه ملتهایی را که دارای انضباط مالی و اقتصادی هستند و قناعت را نه به عنوان یک شعار اخلاقی بلکه به عنوان یک شعار انقلابی سرلوحه رفتار خویش قراردادهاند.
طرح «اصلاح الگوی مصرف» بسیار هوشمندانه انتخاب شده است و امید است تمام دستگاههای فکری و اجرایی کشور و نخبگان و همه مردم هم در تعیین راهکارها و هم در ایجاد فرهنگ قناعت بکوشند. در میان دستگاههای فرهنگی، صدا و سیما به دلیل مخاطب چند میلیونی خود میتواند با روشهای علمی افکار عمومی را از طریق قالبهای گوناگون هنری و ساختاری خویش تحت تعلیم جدی قرار دهد. برنامههایی نظیر برنامه خانواده که مخاطب آن خانمهای کشور هستند از طریق آموزش اقتصاد خانواده که غالباً در اختیار زنان کشور است میتواند نقشی مهم ایفا نماید. برنامههای کودک میتواند از طریق کودکان، بزرگسالان را تحت فشار و کنترل قرار دهد که همه چیز به اندازه مصرف شود. شعار اصلاح الگوی مصرف نه معنای ریاضت دارد و نه گدا صفتی، بلکه به معنای مصرف بجا و عاقلانه است.
به طور قطع همان طور که در مقاله حاضر هم ملاحظه خواهید کرد ریشه اسراف و روح فرهنگ اسراف را ابتدا در رفتار زمامداران و مدیران کشور باید اصلاح کرد چنانچه مسئولین از انضباط اقتصادی و مالی برخوردار نشوند، صدها برنامه صداو سیما آب در هاون کوبیدن است. مقاله حاضر برمبنای آثار مقام معظم رهبری در بیست سال گذشته و کلیه آثار بزرگانی همچون امام، علامه طباطبایی، استاد مطهری و آیت الله جوادی آملی تلاش کرده تا اندازهای اهمیت «اصلاح الگوی مصرف» را به عنوان یک فریضه دینی و انقلابی توضیح دهد.
پیام نوروزی مقام معظم رهبری(مدظلهالعالی) در سال 1388
ما در زمینهى مصرف، در زمینهى هزینه کردن منابع مالى کشور که به وسیلهى خود ما و به وسیلهى همهى برادران هممیهن ما و به وسیلهى مسئولین کشور با زحمت زیاد به وجود مىآید، دچار نوعى بىتوجهى هستیم، که بایستى این را تبدیل کنیم به یک توجه و اهتمام خاص. ما دچار اسراف هستیم، ما دچار ولخرجى و ولنگارى در مصرف هستیم؛ بسیارى از منابع کشور، شاید بشود گفت بخش مهمى از منابع کشور در همهى زمینهها- چه در زمینهى مسائل شخصى، و چه تا حدودى در زمینههاى عمومى- صرف اسرافها و زیادهروىهاى ما در مصرف میشود. ما بایستى مصرف کردن را مدبرانه و عاقلانه مدیریت کنیم. مصرف نه فقط از نظر اسلام، بلکه از نظر همهى عقلاى عالم، چیزى است که باید تحت کنترل عقل قرار بگیرد. با هوى و هوس، با خواهش دل و آنچه که نفس انسان از انسان مطالبه میکند، نمیشود مصرف را مدیریت کرد. کار به جائى میرسد که منابع کشور به هدر میرود، شکاف بین فقرا و اغنیاء زیاد میشود، عدهاى در حسرت اوّلیات زندگى میمانند و عدهاى با ولخرجى و ولنگارى در مصرف، منابع را هرز و به هدر میدهند.ما بایستى الگوى مصرف را اصلاح کنیم. ما بایستى به سمت اصلاح الگوى مصرف حرکت کنیم. مسئولین کشور در درجهى اول- چه قوهى مقننه، چه قوهى مجریه، و چه سایر مسئولین کشور؛ قوهى قضائیه و غیر آنها- و اشخاص و شخصیتها در رتبههاى مختلف اجتماعى، و آحاد مردم ما از فقیر و غنى، بایستى به این اصل توجه کنند که باید الگوى مصرف را اصلاح کنند. اینجور مصرف کردن در همهى زمینهها- در امور ضرورى زندگى، در زیادىهاى زندگى- مصرف کردن بىرویّه و بدون منطق و بدون تدبیر عقلانى، به ضرر کشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست. من از عموم مردم و بخصوص از مسئولین درخواست میکنم، خواهش میکنم که در این زمینه فعالیت خودشان را در این سال زیاد کنند، افزایش بدهند و براى اصلاح الگوى مصرف برنامهریزى کنند. لذا من این سال را، سال «حرکت مردم و مسئولین به سوى اصلاح الگوى مصرف» میدانم و امیدوارم که این عنوان- که «اصلاح الگوى مصرف» است- براى همهى ما دستورالعمل باشد و همهى ما بتوانیم برطبق این شعار مهم و حیاتى و اساسى براى کشور عمل کنیم و از منابع کشورمان به بهترین وجهى استفاده نمائیم.