یافتن نام مناسب برای اشاره به برش دستگاه تناسلی زنان برش موضوعی جدال برانگیز بودهاست. به صورت سنتی از کلمه «ختنه زنان» استفاده میشدهاست. این کلمه در متون فقهی اسلامی و همچنین در متون مردمشناسان مرسوم است. این رسم در بندر کنگ «تیغ سنت و فرهنگ» خوانده میشود اهالی مالزی آن را گوساران (به معنی «حقیقت سوهان زدن دندانها» میخوانند) زیرا در غروب قبل از سوهانی خیالی به دندانها زده میشود. در جاوه آن را «سنت» میخوانند. اهالی موأب آن را «سرّ» میخوانند زیرا عموماً این کار به صورت مخفیانه انجام میشود و مردان از آن آگاه نمیشوند. همچنین ختنه زنان و مردان گاهی اوقات «طهر» نیز خوانده میشود. در متون اسلامی و عربی، «خفض» یا «خفاض» به صورت خاص در اشاره به ختنه زنان استفاده میشود در حالی که الفاظ «ختن» یا «ختان» برای هم مرد و هم زن استفاده میشود. در اینجا خفض در لغویاش به معنی «کاستن» به کار رفتهاست.
مثله کردن جنسی زنان
از اواخر دهه هفتاد میلادی لغت Female Genital Mutilation (FGM)(معنی لغوی: «مثله کردن آلت تناسلی زنان») مورد استقبال قرار گرفت و در سال ????، این واژه در سومین کنفرانس کمیته بینافریقایی در مورد مناسک سنتی که بر سلامت زنان و کودکان تاثیر دارد (IAC) در آدیس آبابا، اتیوپی، پذیرفته شد. یک سال بعد، سازمان بهداشت جهانی(سازمان تخصصی زیر مجموعه سازمان ملل) به سازمان ملل توصیه نمود تا این واژه را بکار گرفته شود. بهدنبال این توصیه، این واژه بطور گسترده در اسناد سازمان ملل مورد استفاده قرار گرفت.
برگزیدن این نام جدید به دلایلی چند بود. از آنجا که ضررهای این عمل امروزه شناخته شدهاست استفاده از این لفظ بار معنایی سنگینی مبنی بر مضر بودن و خطرناک بودن آن داشته، ناقض حقوق زنان و غیر انسانی بودن آن نشان داده میشود. امید میرفت که که پذیرش این نام، رایزنیهای بینالمللی جهت مبارزه با این رسم را تسهیل نماید. علاوه بر این به دلیل اینکه شباهتی بین این عمل و ختنه? مردان وجود ندارد، استفاده از لفظ ختنه هنگام نقد ختنه زنان ممکن است باعث توهین به یهودیان و مسلمانانی که ختنه مردان را انجام میدهند بشود، بریدن آلت تناسلی زنان تفاوتهای بنیادین با ختنه دارد. ختنه زنان بر خلاف ختنه مردان پس از زمان عمل باعث ایجاد ناراحتی میشود و پاسخ جنسی شخص را کاهش میدهد. همچنین بر خلاف ختنه مردان بخشی از قصد انجامش مهار جنسی شخص ختنه شده میباشد.
استفاده از لفظ «مثله کردن زنان» منتقدینی داشتهاست. منتقدین استدلال میکنند این کلمه واژهای تحقیرآمیز و ارزشی بوده زیرا قصد آزار دادن و مثله کردن را به کل افراد یک جامعه نسبت میدهد (در حالی که چنین چیزی در اکثر موارد صحت ندارد) و ممکن است زنانی که تحت این عمل قرار گرفتهاند و خود را مثله شده نمییابند و خانوادهشان را مثلهگر نمیدانند، این توصیف را توهینی به خود و به خانوادهشان بپندارند. گروه فعالان زن آفریقایی برای تحقیق و توسعه * ضمن اعلام مخالفت با برش دستگاه تناسلی زنان، استفاده از کلمه «مثله کردن جنسی زنان» را به شدت محکوم کرده و استفاده از اینگونه کلمات تحقیرآمیز را مصداق نژادپرستی و روحیه تخاصمی غربیها دانستهاست.
بریدن آلت تناسلی زنان
از اواخر دهه نود عبارت Female Genital Cutting (FGC)(معنی لغوی: «بریدن آلت تناسلی زنان») نیز در متون علمی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار گرفت.[?]
رواج حال حاضر نامها
به گفته? سازمان بهداشت جهانی شواهدی وجود داشت که لفظ مثله کردن زنان مقاومتهایی در سطح جوامع به وجود میآورد و مبارزه با این رسم را در سطح جوامع بومی مشکل مینماید. بنابراین با توجه به اهمیت و نیاز به استفاده از واژه «مثلهسازی» در سطح سیاستگذاری کلان و همچنین نیاز همزمان به استفاده از عبارتی با پیشقضاوتبرانگیزی کمتر در سطح جوامع بومی، لفظ «برش/مثله کردن جنسی زنان» توسط سازمانهای وابسته به سازمان ملل نظیر یونسکو به کار میرود. البته تمام سازمانهای وابسته به سازمان ملل موافقت کردهاند که به عنوان یک ابزار در رایزنیهای خود از «مثله کردن جنسی زنان» استفاده نمایند.
ناقص سازی جنسی زنان
برخی منابع فارسی زبان لفظ «ناقص سازی جنسی زنان» را برای این عمل به کار میبرند.
دغدغههای مردمشناختی
بریدن آلت تناسلی زنان از دیدگاه مردمشناسان
نامگذاری بریدن آلت تناسلی زنان موضوع مجادله برانگیزی برای مردم شناسان بودهاست. برخی از مردمشناسان با اصرار بر احترام به عقاید و سنن فرهنگها نامگذاری «مثله کردن جنسی زنان» را رد کرده و بجای آن عناوینی مانند «جراحی سنتی زنان» را پیشنهاد میکنند؛ پیشنهادی که توسط برخی محققین دیگر به دلیل غلط انداز بودنش مورد نقد قرار گرفتهاست.